πηγή: Γιώργος Αλεξανδράκης
Το θέατρο έχει την εγγύτητα των σωμάτων και το μοίρασμα της ίδιας συναισθηματικής εμπειρίας. Έχει τη μαγεία να ναι όλες οι τέχνες μαζί. Και εικαστικά και μουσική και κίνηση και λογοτεχνία. Είναι η μεγάλη ψευδαίσθηση, ο τεράστιος καθρέφτης μας στο βαθύ και στο ουσιαστικό μας! Και είναι φέτος ένα μεγάλο καταφύγιο ανθρωπίλας και ελπίδας. Η Λίνα Ζαρκουδούλα, πολύ νέα, όλο βλέμμα και εμπιστοσύνη στο καλό, όμορφη, μοντέρνα γυναίκα της εποχής και όχι μεταμφιεσμένη «διανοούμενη», μιλάει για το γιατί βλέπουμε θέατρο φέτος, ποιες παραστάσεις ξεχωρίζουν, πως έγινε σκηνοθέτης και αυτά τα λαμπερά πλάσματα οι ηθοποιοί, κερδίζουν σε ματαιοδοξία ή γενναιότητα και μεγαλείο;
Από την Αλεξάνδρα Τσόλκα
-Λίνα; Είναι ανδροκρατούμενος χώρος αυτός της σκηνοθεσίας στην Ελλάδα; Πόσο δύσκολο είναι για μια γυναίκα να εμπιστευτούν οι παραγωγοί και οι ηθοποιοί την οπτική της;
«Υπήρξε ανδροκρατούμενος χώρος αλλά αυτό έχει πάψει να ισχύει εδώ και πολλά χρόνια. Το ’97 μια από τις παραστάσεις που με έχουν σημαδέψει ήταν η Μήδεια της Νικαίτης Κοντούρη. Δεν έχω εισπράξει ποτέ διαφορετική αντιμετώπιση από άνδρες παραγωγούς, ωστόσο στο «Υπό το μηδέν», παραγωγός μου είναι μια γυναίκα, η Ρούλα Νικολάου. Όσο για τους ηθοποιούς ούτως ή άλλως πρέπει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους, ασχέτως φύλου. Το θέμα είναι το τι έχεις στο μυαλό σου για ένα έργο και πού το στηρίζεις. Άλλωστε δεν ασπάζομαι πως υπάρχει γυναικεία και ανδρική σκηνοθετική ματιά ενός έργου. Εγώ, εφόσον με ρωτάτε, δεν θα ήθελα να χαρακτηρίζεται ως γυναικείας οπτικής η δουλειά μου».
-Υπάρχουν νέες προτάσεις στην Ελλάδα ή οπτική μας είναι επαρχιώτικη και εγωκεντρική και προβλέψιμη;
«Στις 500 παραστάσεις που θα φιλοξενήσει η Αθήνα φέτος, θα υπάρχει σίγουρα και το προβλέψιμο και το «εναλλακτικό», και το καθένα έχει το κοινό του. Τώρα εάν υπάρχουν νέες προτάσεις, είναι μια τεράστια κουβέντα το τι θεωρείται νέο, ανήκω στην κατηγορία που ισχυρίζεται πως δεν υπάρχει παρθενογένεση στην τέχνη, άρα δεν ξέρω να σας πω τι είναι νέο, φαντάζομαι πως κάθε καλλιτέχνης έχει την πρωτογενή ανάγκη να εκφραστεί και είναι γεγονός ότι κάποιοι καλλιτέχνες το έχουν κάνει με έναν πιο ευφυή τρόπο από άλλους και αυτό τους καθιέρωσε ως «πρωτοπόρους».
Για μένα ο επαρχιωτισμός είναι μια ευρύτερη νοοτροπία όλων όσων εμπλέκονται με το θέατρο αλλά και με το ίδιο το κοινό, το εισαγόμενο είναι πάντοτε καλύτερο από το ελληνικό, κάτι που προσωπικά δεν ενστερνίζομαι καθόλου. Ξεχνάμε τα μέσα που διαθέτει το ξένο για να παρουσιάσει αυτό που βλέπεις εντυπωσιακό επί σκηνής, είναι μια άνιση μάχη. Σαν σκηνοθέτη είναι κάτι που με κάνει να δυσανασχετώ γιατί εμείς καλούμαστε στην Ελλάδα της κρίσης, να κάνουμε μια σίγουρη επιτυχία με το ελάχιστο δυνατό κόστος, προφασιζόμενοι την κρίση. Όπως πολύ εύστοχα χαρακτήρισε ο Αλέξης Σταμάτης σε μια κουβέντα μας, να κάνεις θέατρο «με ολίγη»… Είναι σίγουρα ανθρώπινο να αναρωτιέσαι πως θα ήταν εάν μπορούσες και συ να κάνεις κάτι με Carte blanche. Όσο για τον εγωκεντρισμό; Αυτό είναι ένα επισφαλές χαρακτηριστικό σε οποιονδήποτε επαγγελματικό τομέα τον συναντήσεις έτσι και στο θέατρο, θα σου προκαλέσει μια ασυνείδητη απώθηση, αυτό δε στη σκηνή μεγεθύνεται και γίνεται ακόμα πιο αποκρουστικό»!
-Γιατί πολλοί φτασμένοι ηθοποιοί λες, περνούν στην σκηνοθεσία;
«Κάποιοι φαντάζομαι για οικονομικούς λόγους, άλλοι γιατί θέλουν να παίξουν τον ρόλο του σκηνοθέτη, γιατί ρόλος είναι και αυτός και μάλιστα κακά τα ψέματα ένας ρόλος που εμπεριέχει μια παντοδυναμία που δεν την έχει ο ηθοποιός. Άλλωστε την τελική λέξη την έχει ο σκηνοθέτης. Ο Κάρολος Κουν δεν είχε πει «στο θέατρο υπάρχει δικτατορία!»;... Εν είδη χιούμορ, αυτό κάτι υπονοεί για μας τους σκηνοθέτες»!
-Ποιες παραστάσεις φέτος βρίσκεις ενδιαφέρουσες και δεν πρέπει να τις χάσουμε, εκτός βέβαια απ το «Υπό το Μηδέν»;
«Θέλω πολύ να δω το «Κίεβο», την «Οδύσσεια», τον «Ορφέα στον Άδη» και το «Χαίρε νύμφη» που δεν πρόλαβα πέρσι, δυστυχώς δεν έχω προλάβει ακόμη να δω φετινές παραστάσεις λόγω των προβών στο Υπό το μηδέν,από τις περσινές όμως που ξαναπαίζονται φέτος, ξεχώρισα : «Γυναίκα της Πάτρας», «Κατάδικός μου», «Φόνισσα», «Γυάλινος κόσμος», «Συμβολαιογράφος».
-Οι ηθοποιοί που δουλεύουν μαζί σου, μιλάνε για έναν άνθρωπο με ευαισθησία, που δουλεύει τη λεπτομέρεια, με τρυφερότητα σχεδόν και αναδεικνύει ψυχολογικές αποχρώσεις στους ήρωες. Τους αγαπάς τους ηθοποιούς ε;
«Θεωρώ την δουλειά του ηθοποιού εξαιρετικά δύσκολη και επίπονη. Όταν ήμουν 9 χρονών έπρεπε σε μια σχολική γιορτή της 28ης Οκτωβρίου να πω ένα ποίημα. Ανέβηκα, λοιπόν, στην σκηνή και πλησίασα το μικρόφωνο. Όταν στάθηκα, εκεί, μπροστά σε μια κατάμεστη αίθουσα, με όλα τα μάτια στραμμένα πάνω μου, ένιωσα τέτοια ντροπή και αμηχανία, που έσκυψα κάτω το κεφάλι έλεγα το ποίημα βιαστικά και προσπαθούσα να συγκρατήσω τα δάκρυά μου!
Χρειάζεται γενναιοψυχία, «γενναιοδωρία» έστω, για να ανέβει κάποιος σε μια σκηνή να την διασχίσει ή να αρθρώσει μια λέξη, γι αυτό αγαπώ τους ηθοποιούς. Γιατί κατά βάθος τους θαυμάζω. Όταν ένας σκηνοθέτης δεν αγαπάει τους ηθοποιούς του, πιστεύω ότι αυτό διαφαίνεται και στις παραστάσεις του.
Είναι αλήθεια ότι έχω εμμονή με τις λεπτομέρειες έτσι «κατασκευασμένο» το μάτι μου, έτσι λειτουργεί το μυαλό μου, αυτό όμως θέλει μια εξισορρόπηση ώστε να μην αποβεί εις βάρος του συνόλου. Όσο για την ανάδειξη των ψυχολογικών αποχρώσεων, που λέτε, κάθε έργο και οι ήρωες του αποτελούν για μένα έναν γρίφο, όταν το διαβάζω έχω ήδη αποκομίσει το προσωπικό μου βίωμα και βγάζω τα δικά μου συμπεράσματα. Όταν ξεκινούν οι πρόβες και οι ηθοποιοί θα σου δώσουν την δική τους εκδοχή, μετά θα συνεχίσουμε να κυκλώνουμε μαζί το έργο με τρυφερότητα και σεβασμό, όπως οι αρχαιολόγοι όταν ξετυλίγουν έναν αρχαίο πάπυρο, δεν μπορείς να το κάνεις ούτε βιαστικά ούτε άγαρμπα, θα διαλυθεί θα σου μείνουν μόνο θρύψαλα στα χέρια… Μα έτσι είναι και στη ζωή! Τίποτα δεν σου αποκαλύπτεται και δεν κερδίζεται με τη βία»!
-Δεν αντιμετωπίζεις συχνά τη ματαιοδοξία τους ως τροχοπέδη;
«Από τα βαθύτερα αξιώματα της ανθρώπινης φύσης νομίζω πως είναι η δίψα για εκτίμηση και αναγνώριση! Ίχνη ματαιοδοξίας ενυπάρχουν σε όλους μας, όπως και το να φέρουμε στον κόσμο έναν απόγονο... Ούτε ο ηθοποιός αποτελεί εξαίρεση, γιατί κι αυτός με την δουλειά του τίκτει! Βέβαια ο ηθοποιός τυγχάνει μιας επιβράβευσης που είναι πολύ μεθυστική- το χειροκρότημα! Το θέμα είναι αυτό να μην αποτελεί αυτοσκοπό αλλά ευτυχή απόληξη! Όσο ταλαντούχος κι εάν είναι κάποιος είτε ηθοποιός είτε όχι, η ματαιοδοξία δεν αποτελεί μόνο τροχοπέδη αλλά και boomerang»!
-Είσαι ένα νέο πλάσμα, με πολλές σπουδές, εφόδια, ταλέντα. Αισθάνεσαι περιορισμούς, πίεση, όρια στο μέχρι που μπορείς να φτάσεις στην Ελλάδα σήμερα;
«Φυσικά και υπάρχουν περιορισμοί, πίεση και όρια, ζω στην Αθήνα της κρίσης με ό,τι συνεπάγεται αυτό, ανήκω στην γενιά με το μεγαλύτερο ποσοστό ανεργίας, κάνω ένα ούτως ή άλλως εποχικό επάγγελμα. Κάποιος σοφός είπε «μην διαψεύδεις τις ελπίδες ενός ανθρώπου όταν δεν μπορείς να δώσεις νέες»… Πιστεύω πως το θέατρο, οι τέχνες γενικότερα αλλά και τα γράμματα είναι οι μόνες αποθήκες σε τέτοιες εποχές εξαθλίωσης, είναι τα τελευταία οχυρά. Ειλικρινά έχει πάψει να με απασχολεί πού θα φτάσω «Εγώ» στην Ελλάδα του σήμερα.
Σαφώς με αφορά να μπορώ να κάνω την δουλειά που επέλεξα και να ζω με αξιοπρέπεια από αυτήν αλλά δεν χωρούν προσωπικές φιλοδοξίες τη στιγμή που βλέπω έναν καλοντυμένο ηλικιωμένο να ψάχνει μέρα μεσημέρι στα σκουπίδια. Θα μπορούσε να είναι… ο παππούς μου! Μου έρχεται στον νου η ιστορία του Λόρκα «Δύο άνθρωποι σεργιανούν στην ακροποταμιά. Ο ένας είναι πλούσιος, ο άλλος φτωχός. Ο ένας έχει γεμάτη την κοιλιά του. Ο άλλος με τα χνώτα του μολύνει τον αέρα. Κι ο πλούσιος αναφωνεί: «Ω τι όμορφα κυλά η βάρκα στο νερό! Κοίταξε το κρίνο που άνθισε στην ακροποταμιά!» Κι ο φτωχός μουρμουρίζει: «πεινάω, δεν βλέπω τίποτα. Πεινάω. Πεινάω πολύ.» Συμμερίζομαι την άποψή του ότι την μέρα που θ αφανιστεί η πείνα, θα γίνει η μεγαλύτερη πνευματική επανάσταση που είδε ποτέ η ανθρωπότητα. Αναρωτιέμαι εάν θα συμβεί κάτι τέτοιο με αφορμή αυτή την κρίση»…
-Λίνα, ποιο είναι εκείνο το έργο, η ιδέα που θα θελες να δουλέψεις σαν όραμα προσωπικό, στο θέατρο;
«Υπάρχουνε κάποια θεατρικά έργα που με έχουν στοιχειώσει εδώ και αρκετό καιρό και εύχομαι να είναι τα επόμενά μου σκαλοπάτια, αλλά στο πίσω μέρος του μυαλού μου υπάρχει μια σπονδυλωτή ιστορία με θέμα τον έρωτα στην ελληνική μυθολογία».
-«Κυκλώματα», «παρεούλες» που στήνουν το παιχνίδι υπάρχουν λες και περνάει η μπογιά τους ακόμα;
«Σε όλο το φάσμα της ελληνικής κοινωνίας υπήρχανε και θα υπάρχουνε «κυκλώματα» και «παρεούλες». Θα σας απαντήσω με μια παράδοξη εικόνα του αστικού τοπίου… έχετε δει ποτέ ξαφνικά ανάμεσα σε πολυκατοικίες ή στα πεζοδρόμια μέσα απ το μπετόν ή στην σκεπή μια μονοκατοικίας,να ξεφυτρώνει από μόνο του ένα λουλουδάκι; Ας υπάρχουν και οι πολυκατοικίες και τα νεοκλασικά και τα πεζοδρόμια και τόνοι μπετόν, ευτυχώς θα υπάρχουνε και αυτά τα μικρά θαύματα της φύσης».
-Το ελληνικό θέατρο τι χρειάζεται λες για να συνεχίσει μες σα αυτή τη σκοτεινιά της μεγάλης κρίσης;
«Όποιο είδος και εάν υπηρετεί κανείς στο θέατρο, να χαρίζει έντιμες παραστάσεις στο κοινό. Μόνο η αλήθεια μπορεί να μας σώσει και ας πρόκειται για μια τέχνη της ψευδαίσθησης… Ας φανταστούμε ότι είναι νύχτα εάν κάθε μια από αυτές τις 500 παραστάσεις που θα παιχτούν φέτος είναι ένα μικρό ή μεγάλο φωτάκι τότε σίγουρα θα είναι λιγότερο πηχτό το σκοτάδι»!
Ποια είναι η Λίνα Ζαρκουδούλα
Γεννήθηκε το 1976 στην Αθήνα. Σπούδασε σκηνογραφία και σκηνοθεσία. Έχει εργαστεί στο θέατρο και στην τηλεόραση δίπλα στους Εύα Νάθενα, Στάθη Λιβαθινό, Θωμά Μοσχόπουλο, Lilo Baur, Νίκο Κουτελιδάκη, Ερρίκο Ανδρέου, Nebojsa Bradic, Αντώνη Καλογρίδη, Σωτήρη Χατζάκη. Έχει δουλέψει στα έργα Αγάπης Αγώνας Άγονος, Αυτό που δεν τελειώνει, Σκοτσέζικο ντους, Ο Ελαφοβασιλιάς, Ιωάννα στην πυρά, Γυάλινος κόσμος, Ντόγκβιλ, Το Μαύρο Κουτί, Γίνε το μωρό μου, Λίστα Γάμου, Βελούδο από μετάξι, Ματωμένος Γάμος, Όρνιθες, Σαν τραγούδι μαγεμένο, Η Εκατομμυριούχος, Μάνα - Μητέρα -Μαμά, καθώς και στην εκπομπή «Εννέα συν μία» (ΕΡΤ), στο μουσικό show της Έλενας Παπαρίζου με τους Stavento και 1550,στο Thalassa People’s stage σε σκηνοθεσία Απόλλωνα Παπαθεοχάρη στο οποίο είχε επιμεληθεί τα video καθώς και αυτά της παράστασης Ντόγκβιλ. Σκηνοθέτησε τις ταινίες μικρού μήκους «Fast Break», «Απασφάλισε» και την παράσταση «Γράμματα χωρισμού» με τις Γιασεμί Κηλαηδόνη και Μαρία Αιγινίτου στο θέατρο Άλεκτον και στο θέατρο Μεταξουργείο αλλά και το «Υπό το μηδέν» 1η χρονιά με τους Πέτρο Λαγούτη και Νεκτάριο Λουκιανό και την 2η χρονιά με τους Βασίλη Παλαιολόγο και Νεκτάριο Λουκιανό στο θέατρο Π.Κ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου