Το αφιερωμένο στον μεγάλο ποιητή επιστημονικό συνέδριο «Οδυσσέας Ελύτης / Μ’ ένα τριφύλλι φως στο στήθος», που οργάνωσε η Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών, ξεπέρασε κατά πολύ τα στενά τοπικά πλαίσια. Στο Μουσείο Σολωμού της Κέρκυρας έγιναν είκοσι τέσσερις ανακοινώσεις από Ελληνες και ξένους πανεπιστημιακούς, συγγραφείς και επιστήμονες, σε μια προσπάθεια σφαιρικής θεώρησης του έργου του ποιητή. Παράλληλα, «φωτίστηκε» η σχέση αγάπης του ποιητή με την Κέρκυρα, με ξεχωριστές εισηγήσεις δύο Κερκυραίων λογοτεχνών.
«Το συνέδριο ξεπέρασε σε επιτυχία κάθε προσδοκία μας», ανέφερε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο γενικός γραμματέας της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών, Δημήτρης Κονιδάρης, προσθέτοντας με ιδιαίτερη ικανοποίηση ότι ήταν απροσδόκητα πολλοί οι νέοι και οι νέες που έδωσαν το «παρών». Εντυπωσίασε εξάλλου με την παρουσία του και την ομιλία του, με θέμα «Η ιστορία μιας μετάφρασης του Ελύτη: Η περίπτωση της Φινλανδίας», o Φινλανδός πεζογράφος Markku P??skynen, που ήλθε από το Ελσίνκι στην Κέρκυρα για το συνέδριο.
O Λουκιανός Ζαμίτ, μιλώντας με θέμα «1974: Ο Ελύτης προσκεκλημένος της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών στο Μουσείο Σολωμού», θύμισε ότι ο ποιητής τον Μάιο του 1974 έμεινε στο νησί για δύο εβδομάδες και συνοδευόταν από τον δημοσιογράφο και άλλοτε πολιτευτή στην Κέρκυρα του κόμματος Νικόλαου Πλαστήρα, Γρηγόρη Δαφνή, αδελφό του τότε προέδρου της Εταιρείας Κερκυραϊκών Σπουδών Κώστα Δαφνή. Η Εταιρεία έκρινε ότι τότε, διαρκούσης της δικτατορίας, ήταν ο κατάλληλος χρόνος να τιμηθεί ο ποιητής στο σπίτι του Διονύσιου Σολωμού.
Στην εκδήλωση που ακολούθησε, παρέστησαν πολλοί παραγκωνισμένοι δημοκρατικοί και πνευματικοί παράγοντες, ενώ απουσίασαν οι εκπρόσωποι των δικτατορικών Αρχών. Ο Ελύτης υπέγραψε βιβλία του, που είχαν φέρει μαζί τους κάποιοι από τους παρευρεθέντες.Κατά την προσφώνησή του, ο Κώστας Δαφνής είχε αναφερθεί στη γνωριμία του με τον ποιητή το 1937, όταν ο Ελύτης έκανε τη στρατιωτική του θητεία στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών. Ο ποιητής τον συνάντησε, μαζί με τον Κύπριο ερευνητή Ευάγγελο Λοΐζο που επίσης έκανε τη θητεία του, ύστερα από σύσταση του Γιώργου Κατσίμπαλη, φορώντας τη στολή του και φρεσκοκουρεμένος. Οι τρεις τους έκαναν συχνά παρέα, μακρινούς περιπάτους και εκδρομές στην εξοχή, άλλοτε με μόνιππο κι άλλοτε με αυτοκίνητο. Στους περιπάτους αυτούς ο ποιητής συνήθως αποτραβιόταν σε απόμερες γωνιές κι ονειροπολούσε, απολαμβάνοντας τη γοητεία των τοπίων με φόντο τον κερκυραϊκό ελαιώνα, που ανταμώνει, τόσο αρμονικά, με το κυπαρίσσι. «Η κερκυραϊκή γη», ανέφερε ο Λ. Ζαμίτ, «έφερνε τον Ελύτη πιο κοντά στο Σολωμό, τον μεγάλο του δάσκαλο, όπως ο ίδιος επανειλημμένως διακήρυττε. Κι ακόμη, ίσως, γιατί τούτο το νησί τού πρόσφερε εκείνο το κάτι που δεν έβρισκε στο Ανατολικό Αιγαίο». Σ’ εκείνη την τιμητική εκδήλωση, μίλησε κι ο ίδιος ο ποιητής, παρ’ όλο που συνήθως απέφευγε να μιλλα μπροστά στο κοινό. «Κείνη την ώρα όμως φαίνεται ότι ο Σολωμός ήταν που του είχε δώσει θάρρος και τον είχε παρακινήσει να πει μερικά λόγια.
Βαθιά συγκινημένος, υπογράμμισε, γι’ άλλη μια φορά, το χρέος του προς τον Σολωμό και το πόσο θα 'θελε να μιλήσει γι’ αυτόν στον ιερό χώρο όπου λειτουργείται η μνήμη του» και όπου ο Σολωμός συνέθεσε τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους» και άφησε την τελευταία του πνοή - μια υπόσχεση και μια ευχή που, δυστυχώς, δεν επρόκειτο να εκπληρωθεί. Είχαν προηγηθεί πολλά ταξίδια του ποιητή στην Κέρκυρα.
Ο Οδυσσέας Ελύτης συναντούσε τον Κώστα Δαφνή, που αργότερα θα γράψει: «Κάτω από τη στέγη, όπου άλλοτε είχε θερμάνει τις εμπνεύσεις του ο ποιητής του Ύμνου, ο Ελύτης έπαιρνε διαστάσεις ενός καινούργιου εθνικού ποιητή, που ζευγάρωνε το Αιγαίο με το Ιόνιο σε μια δύσκολη ώρα της ιστορίας του λαού μας. Ήταν μια ανάταση, μια φυγή από την δοκιμασία». Κι αλλού: «… Ο Ελύτης που ερχόταν από τις μνήμες των νεανικών μας χρόνων, ήταν άξιος για οποιονδήποτε κότινο. Αποτελούσε ενσάρκωση της καθαρής ποίησης, του ήθους, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αρετής. Σολωμός σε μια καινούργια παρουσία.
Και μαζί οι δύο να τραγουδάνε την Ελλάδα, το φως, τον έρωτα, τον ξανθό Απρίλη… Εμεινε πάντα ασυμβίβαστος και ασυνθηκολόγητος. Πίστευε στον άνθρωπο και σε πνευματικές και ηθικές αξίες».Το 1980, προσέθεσε ο Λ. Ζαμίτ, ο Οδυσσέας Ελύτης βρέθηκε ξανά στην Κέρκυρα, καθώς «ήταν παλαιός πιστός της και λάτρης του κερκυραϊκού τοπίου».
Αφορμή αυτή τη φορά ήταν τα εγκαίνια του αναστηλωθέντος, με τη φροντίδα της Αναγνωστικής Εταιρίας Κερκύρας, κτίσματος Φλαγγίνη, στον Ανεμόμυλο, που στέγασε το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας των Ιονίων Νήσων, και παράλληλα μια έκθεση ζωγραφικής του Νίκου Χατζηκυριάκου - Γκίκα, διάσημου ζωγράφου, χαράκτη και γλύπτη, και ακαδημαϊκού.
Το βράδυ της ίδιας μέρας το ζεύγος Χατζηκυριάκου δέχτηκε πολλούς φίλους και τους προσκεκλημένους εξ Αθηνών για τα εγκαίνια στο απομονωτήριό του, στον Κανονά, κοντά στη θέση Κουλούρα. Παρών εκεί κι ο Ελύτης, που είχε περάσει μια βδομάδα ξεκούρασης στο νησί, φιλοξενούμενος σε κερκυραϊκή έπαυλη, λίγους μήνες αφότου του είχε απονεμηθεί το βραβείο Νόμπελ. Επισκέφθηκε ξανά την Κέρκυρα δύο φορές, μαζί με τον Νίκο Γκάτσο.
Επίσης, ο λογοτέχνης Φίλιππος Φιλίππου, μιλώντας με θέμα «Ο Ελύτης στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Κερκύρας και άλλα τινά», θύμισε ότι o ποιητής στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του «Ανοιχτά Χαρτιά», που εκδόθηκε το 1974, αναφέρθηκε στην επί οχτώ μήνες παραμονή του στην Κέρκυρα το 1937 και σε μερικούς φίλους του εκείνης της εποχής που συμμετείχαν στην έκδοση του περιοδικού «Τα Νέα Γράμματα», με τα εξής λόγια: «Αρχές του 1937 η τύχη το έφερε να σκορπίσουμε.
Ο Κατσίμπαλης στο Παρίσι, ο Σεφέρης στην Κορυτσά, εγώ στην Κέρκυρα, μαθητής στη Σχολή Εφέδρων αξιωματικών, απομονωμένος επάνω στο Φρούριο.
Αν προσθέσει κανείς και τον Αντωνίου που, εκτός από τις κλασικές Δευτέρες, ταξίδευε συνεχώς με το καράβι του, στην Αθήνα δεν έμεναν, για να μπορούν να συνεχίζουν το περιοδικό, παρά ο Καραντώνης και ο Γκάτσος».
Ο ποιητής σημείωνε ακόμη, για εκείνη την περίοδο: «με κίνδυνο να φάω τετραήμερο κράτηση, και να χάσω τη μοναδική έξοδο της Κυριακής, διάβαζα τα καινούρια τεύχη, που τα ’κρυβα πίσω από τους Κανονισμούς Ασκήσεων Μονάδων Πυροβόλου , στα μελετητήρια της Σχολής ή τις νύχτες που τύχαινε να φυλάγω θαλαμοφύλακας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου