Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ

Τρίτη 29 Μαΐου 1453: τα απόρθητα Θεοδοσιανά τείχη της «Θεοφυλάκτου Πόλεως» πέφτουν. Η Πόλη αλώνεται από τις ορδές των Οθωμανών, που κατακτούν το σύμβολο της ελληνικότητας, το σύμβολο του ασίγαστου πολιτισμού. Η Κωνσταντινούπολη ήταν για 11 αιώνες η βασιλεύουσα των πόλεων, το στολίδι της Ανατολής και της Δύσης, το διαμάντι που ζήλεψαν οι βάρβαροι, που λάτρεψαν οι εχθροί και που κατέκτησαν οι Οθωμανοί. Η άλωσή της σηματοδότησε για πολλούς την απόλυτη αλλαγή της ιστορίας, καθώς τερμάτισε τον Μεσαίωνα και σήμανε την έναρξη της Αναγέννησης. Η Πόλη, που χτίστηκε από το Μέγα Κωνσταντίνο και αλώθηκε επί Βασιλείας του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, ήταν το σταυροδρόμι δυο ηπείρων, το πέρασμα μεγάλων χερσαίων και θαλάσσιων εμπορικών οδών και αποδείχθηκε άξια της μακραίωνης πολιτικής της ιστορίας. Ακόμη και στην διάρκεια της πολιορκίας της, στάθηκε αντάξια της ιστορίας της και της χιλιόχρονης πορείας της. Η πολιορκία Στις 7 Απριλίου κηρύχθηκε η πολιορκία από τον Μωάμεθ Β', που κράτησε ως την πτώση της Κερκόπορτας, τη νυχτιά της 29ης Μαΐου. Στις 12 Απριλίου ξεκίνησε ο βομβαρδισμός με τα κανόνια, που κράτησε σχεδόν αδιάκοπα σε όλο το διάστημα της πολιορκίας. Στις 18 Απριλίου αποκρούστηκε με επιτυχία η πρώτη συντονισμένη τουρκική έφοδος. Στις 22 Απριλίου ο στόλος των Τούρκων, ύστερα από επιχείρηση της προηγούμενης νύχτας, κατάφερε να διεισδύσει εντός του Κεράτιου Κόλπου. Στις 21 Μαΐου, ο σουλτάνος έστειλε πρέσβη στην Κωνσταντινούπολη. Ζητούσε την παράδοση της πόλης. Δεν το πέτυχε. Ύστερα από την αποτυχημένη προσέγγιση, ο Μωάμεθ Β' κάλεσε πολεμικό συμβούλιο και κατόπιν έβγαλε λόγο προς τους στρατιώτες του, ζητώντας τους θάρρος και σταθερότητα. Διέταξε νηστεία και προσευχή. Η επίθεση ορίστηκε για την νύχτα της 29ης Μαΐου. Στις 28 Μαΐου τελέστηκε μεγάλη ακολουθία στην Αγία Σοφία -η τελευταία χριστιανική ακολουθία στην περίφημη εκκλησία της πόλης. Ο Κωνσταντίνος ΙΑ' μίλησε στο λαό του. Όπως γράφει ο Γ. Φραντζής, ο Αυτοκράτορας κάλεσε το λαό να αντισταθεί γενναία, λέγοντας ότι οι Τούρκοι «υποστηρίζονται από όπλα, ιππικό, πυροβολικό και την αριθμητική τους υπεροχή, εμείς όμως στηριζόμεθα πρώτα στον Θεό και Σωτήρα μας και κατόπιν στα χέρια μας και στην δύναμή μας που μας έχει χαρίσει ο ίδιος ο Θεός». Ο Κωνσταντίνος ολοκλήρωσε την ομιλία του ως εξής: «Γνωρίσατε λοιπόν τούτο: Εάν ειλικρινά υπακούσετε ό,τι σας διέταξα, ελπίζω ότι, με τη βοήθεια του Θεού, θα αποφύγουμε τη δίκαιη τιμωρία Του, που κρέμεται επάνω μας». Την Τρίτη το βράδυ, 29 Μαΐου, έγινε η γενική επίθεση. Μόλις δόθηκε το σύνθημα η πόλη υπέστη συνδυασμένη επίθεση από τρεις πλευρές συγχρόνως. Οι Βυζαντινοί κατάφεραν να αποκόψουν τις υπόγειες σήραγγες απ' όπου οι Τούρκοι προσπάθησαν να περάσουν κάτω από τα τείχη. Οι δύο πρώτες επιθέσεις αποκρούστηκαν. Όμως ο Μωάμεθ Β' οργάνωσε πολύ προσεκτικά την τρίτη και τελευταία επίθεση. Με ιδιαίτερη επιμονή οι Τούρκοι επιτέθηκαν κατά του μέρους των τειχών, το οποίο ήταν κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, όπου πολεμούσε και ο ίδιος ο Αυτοκράτορας. Ο τραυματισμός του μεγάλου υπερασπιστή της πόλης, του γενουάτη Ιουστινιάνη, άλλαξε πολλά. Αυτή η απώλεια υπήρξε ανεπανόρθωτη για τους Βυζαντινούς. Στα τείχη δημιουργούνταν συνεχώς ρήγματα, και ο Αυτοκράτορας, πολεμώντας ως απλός στρατιώτης, έπεσε στην μάχη. Δεν υπάρχουν ακριβείς πληροφορίες για τον θάνατό του και για τον λόγο αυτό ο χαμός του έγινε γρήγορα θέμα θρύλου στην ιστορική πραγματικότητα. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, οι Οθωμανοί δεν κατάφεραν να σπάσουν τη γραμμή άμυνας των τειχών παρά μόνο όταν από εσωτερική προδοσία μπήκαν από την Κερκόπορτα και περικύκλωσαν τους αμυνόμενους. Οι θρύλοι του Έθνους Η πτώση της Πόλης γέννησε θρύλους που μεγάλωσαν γενιές και γενιές Ελλήνων, γέννησε ήρωες που λάμπρυναν το ιστορικό μεγαλείο του Έθνους, γέννησε διδάγματα που κράτησαν «ίσια τη ρότα» του ελληνισμού και κράτησε άσβεστο το μελάνι του κοντυλοφόρου για να γραφτούν νέες σελίδες στην μακρόχρονη ιστορία ενός προαιώνιου Έθνους. Το σύμβολο του Βυζαντίου ζωντανεύει με τη μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου αυτοκράτορα, του "Μαρμαρωμένου Βασιλιά", όπως λένε οι θρύλοι, που έπεσε με το σπαθί στο χέρι στην πύλη του Αγίου Ρωμανού. Ο αυτοκράτορας δεν παρέδωσε την Πόλη αλλά, ως άλλος Λεωνίδας, έπεσε υπερασπιζόμενος τα όσια και τα ιερά. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η ψυχή του Ελληνισμού, με την υπέρτατη θυσία του εξάγνισε την εθνική συνείδηση, ενσάρκωσε και συμβόλισε τη συνείδηση χιλιάδων χρόνων Ιστορίας. Σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας της Πόλης από τους Τούρκους, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αγωνιζόταν ως απλός στρατιώτης με θάρρος και ανδρεία στα τείχη. Το παράδειγμά του έδινε θάρρος στους άλλους στρατιώτες, που ξεπερνούσαν τους εαυτούς τους στην υπεράσπιση της Βασιλεύουσας. Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς Όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αντιλήφθηκε ότι οι Τούρκοι είχαν μπει στην εσωτερική πλευρά των τειχών από την Κεκρόπορτα, έβγαλε τα βασιλικά του ρούχα και όλα τα σύμβολα της αυτοκρατορικής του εξουσίας, και παίρνοντας ένα σπαθί και μια ασπίδα κατευθύνθηκε στην Πύλη του Ρωμανού για να αγωνιστεί μέχρι θανάτου. Σε μια μάχη χαμένη για την Πόλη, αλλά κερδισμένη για το θρύλο του. Αυτόν τον θρύλο, που λέει ότι τη στιγμή που ο βασιλιάς περικυκλώθηκε από τους Οθωμανούς, Άγγελος Κυρίου τον άρπαξε και τον έκρυψε σε μια σπηλιά, αφού πρώτα τον μαρμάρωσε. Στη σπηλιά αυτή περιμένει για αιώνες ο "Μαρμαρωμένος Βασιλιάς" να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή, "το πλήρωμα του χρόνου", που ο ίδιος Άγγελος Κυρίου θα του ξαναδώσει τη ζωή και το σπαθί του για να διώξει του Τούρκους από την Κωνσταντινούπολη και να τους κυνηγήσει μέχρι την Κόκκινη Μηλιά. Στη μάχη που θα γίνει, οι Τούρκοι θα νικηθούν και "θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους". Ο θρύλος προσθέτει ακόμα, ότι οι Τούρκοι ψάχνουν συνεχώς να ανακαλύψουν τη σπηλιά, όπου βρίσκεται ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, για να χτίσουν την είσοδο της, ώστε να μην μπορεί να ξαναβγεί από εκεί. Όμως, οι προσπάθειές τους είναι συνεχώς άκαρπες, αφού ο Άγγελος προστατεύει τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και περιμένει την εντολή του θεού για να τον ξυπνήσει.